Korte historiek van het Algemeen Nederlands Zangverbond

Het ANZ (oorspronkelijk VNZ: Vlaams Nationaal Zangverbond) werd opgericht in 1933 onder impuls van Jef Van Hoof en Willem De Meyer met als bedoeling het organiseren van het Vlaams-Nationaal Zangfeest. In het spoor van Peter Benoit wilden beide musici festivals organiseren om het componeren en zingen van het Vlaamse lied te stimuleren en te promoten. In het boek ‘Wij zingen Vlaanderen vrij’ beschreef Paul Cordy in 2012 uitgebreid de geschiedenis van de Vlaamse liedbeweging in het algemeen en van het Vlaams-Nationaal Zangfeest in het bijzonder. Het geheel wordt gekaderd in de brede cultuur-historische context van Vlaanderen binnen de Belgische staat.

In 1947 werd het VNZ herdoopt tot ANZ: Algemeen Nederlands Zangverbond. Het verbond stelde zichzelf toen enkele duidelijke doelstellingen: het bevorderen en beoefenen van de Nederlandse volkszang, het vormen van een gemeenschappelijk nationaal liederrepertorium, het aanwenden van de volkszang als factor bij de nationale volksopvoeding, het louteren van de muzikale smaak, in het algemeen alles wat betreft de nationaal culturele ontwikkeling. Verder mikt het ANZ ook nog op het uitbouwen van een koorfederatie en het helpen verwezenlijken van zelfbestuur voor Vlaanderen.¹

Vandaag is de koorfederatie van het ANZ (later herdoopt tot Koorfederatie Vlaanderen) losgemaakt van de vereniging en opgegaan in de overkoepelende koorfederatie Koor en Stem, net zoals andere koorfederaties op dat moment (VFJK: Vlaamse Federatie van Jonge Koren en het Madrigaal).

¹ Cordy Paul, Wij zingen Vlaanderen vrij (p. 64-65); Davidsfondsuitgeverij 2012.
Jan Dewilde – Koenraad De Meulder in ‘Vlamingen, komt in massa. De Vlaamse Beweging als een massabeweging (p. 203); uitgegeven door provinciebestuur Oost-Vlaanderen in 1999.

De missie van het ANZ

Uit de beide in voetnoot 1 geciteerde studies blijkt heel duidelijk dat het ANZ steunt op 2 pijlers: een culturele en een politieke. Beide ‘poten’ zijn een wezenlijk onderdeel van de werking.

Het ANZ wil alle vormen van Vlaamse muziek behartigen: van Benoit tot Willem Ardui.
Het ANZ ijvert voor een zelfstandig Vlaanderen, maar doet dat los van enige partijpolitiek.

De vorige voorzitter Erik Stoffelen verwoordde het als volgt in het voorwoord van Cordy’s boek: Het ANZ staat open voor alle gezindheden en wil als cultuurvereniging vooral Vlaams zijn. (…) Het profileert zich bewust als pluralistisch. (…) Het ANZ is rechts noch links. (p. 5 – 6)

Deze dubbele opdracht willen we toelichten aan de hand van de activiteiten en plannen.

Het ANZ wordt als vzw conform haar statuten bestuurd door de Raad van Bestuur onder leiding van voorzitter Bart Fierens. Daarnaast is er een Raad van Deelgenoten of Algemene Vergadering. Voor de activiteiten (hieronder beschreven) zijn werkgroepen vanuit de Raad van Bestuur samengesteld met interne en externe medewerkers. Alles op vrijwillige basis.

Activiteiten en toekomstplannen

Bij de meeste mensen is het ANZ vooral gekend als organisator van het jaarlijkse Vlaams-Nationaal Zangfeest. Deze manifestatie lokt jaarlijks enkele duizenden Vlamingen en haalt telkens de pers.

Politici van verschillende Vlaamse politieke partijen en de opgekomen toeschouwers luisteren naar de boodschap van het ANZ. De voorzitter brengt er een duidelijke communautaire toespraak. Het ANZ roept op om de Vlaamse bevoegdheden voor 100 % te gebruiken en stappen vooruit te zetten in de staats(her)vorming. Muziekcultuur en taal staan centraal.

Hoewel de pers meestal enkel een politieke boodschap verslaat, is deze jaarlijkse namiddag ook een feest voor de Vlaamse muziek. Een groot gelegenheidskoor en orkest ondersteunen de samenzang van de aanwezigen in traditionele volksliederen van Benoit, Hullebroeck,  Tinel, Van Hoof, Veremans, Preud’homme, Feremans, Dieltiens naast modernere kleinkunstliederen en hedendaagse tophits. Elk jaar treedt een vedette op die de jongeren kan aanspreken. Er is daarenboven ruime aandacht voor zingende kinderen.

Het zangfeest combineert dus naadloos de beide doelstellingen van de vereniging.

Maar er is meer dan het zangfeest.

Via nieuwsbrieven en persmededelingen maakt het zangverbond haar ideeën en activiteiten bekend. Het ANZ heeft meer dan één webstek: één overkoepelende rond het ANZ en daarnaast één voor het zangfeest, het Bruegelproject én de digitale partituren. Ook de sociale middelen worden ingeschakeld als promotiekanaal. Ontdek hier onze Facebookpagina en vind deze meteen leuk.

Als zangverbond neemt het ANZ verschillende initiatieven:

• Sinds kort is er een jaarlijks project met zingende klassen en kinderen. Het Bruegelproject in juni 2019 was een eerste aanzet en meteen een voltreffer. Enkele duizenden kinderen werden aan het zingen en spelen gezet rond het thema van de volksspelen van Bruegel. Een begeleidend boekje met cd was de handleiding voor onderwijzers en begeleiders. Een gezamenlijk speel- en zingmoment in het Rivierenhof was de apotheose. Het ANZ kon hierbij rekenen op de medewerking van het Studiecentrum Vlaamse Muziek en veel vrijwillige helpende handen.
• Via het digitaliseringsproject kregen reeds meerdere honderden liederen een mooi verzorgde digitale uitgave en dus een tweede leven. De interesse van academies, scholen en individuele zangers voor dit aanbod is groot. Aanvankelijk was dit een eigen ANZ-initiatief. Vandaag is er ook hier samenwerking met het Studiecentrum Vlaamse Muziek.
• Om het liedrepertoire uit te breiden en jong te houden schreef het ANZ enkele jaren geleden een compositiewedstrijd Het winnende lied werd op het zangfeest uitgevoerd onder leiding van de winnende componist. Zeker voor herhaling vatbaar.
• Het ANZ wil de traditie hernemen als organisator van concerten. In 1993 werd De Oorlog van Peter Benoit ten gehore gebracht. Nu werkt een ploeg binnen het ANZ een concertreeks rond de poëzie van Paul Van Ostaijen en Alice Nahon uit.
• Om het contact met de jeugd te behouden plant het ANZ in 2021 een nieuw initiatief: een zangnamiddag in open lucht met medewerking van hedendaagse artiesten.
• Er zijn zoveel mooie en boeiende cd’s die al te vaak onbekend blijven bij het grote publiek. Net daarom is het ANZ gestart met een online winkel waarlangs kleine Vlaamse labels een forum krijgen om hun cd’s bekend te maken en te verkopen. Het steeds groeiend aanbod varieert van Vlaams klassiek, oud en nieuw, tot Nederlandstalige kleinkunst en volksmuziek. Het ontdekken waard!

Besluit

Vandaag kunnen we bevestigen wat in 1999 reeds geschreven werd door Jan Dewilde en Koenraad De Meulder in het eerder geciteerde werk ‘Vlamingen, komt in massa’: (…) houdt het ANZ de traditie van het Vlaams-Nationaal Zangfeest in stand om op die manier een eigen bijdrage te kunnen leveren tot de flamingantische strijd en tegelijkertijd aandacht te vragen voor het Nederlandstalige liedrepertoire. (p. 220) en we kunnen daaraan toevoegen dat het ANZ constant naar nieuwe bijkomende wegen zoekt om haar missie uit te voeren. Het ANZ blijft vandaag in een eigentijdse vorm haar dubbele missie trouw en geeft ze die vorm. Inhoud, stijl en vorm ondergaan jaarlijks de nodige aanpassingen maar steeds met respect voor de traditie.

Het ANZ wil, ten slotte, geen eenzame roepende in de woestijn zijn. Al wie onze ambities deelt; is van harte welkom om samen te werken in een vlot tweerichtingsverkeer. En hierbij spelen levensbeschouwelijke, politieke en andere gezindheden geen rol. Samen gaan we voor een vrij en zingend Vlaanderen.

RAAD VAN BESTUUR

Bart Fierens – voorzitter
Koen Huygebaert – ondervoorzitter/gedelegeerd bestuurder
Pier De Ridder – penningmeester
Jasper Bossuyt
Tom Dick
Michael Discart
Roel Dolhain
Karlien Goelen
Wilfried Haesen – regisseur
Peter Leys
Jan Simoen
Erik Stoffelen
Hans Van Hove
Gert Vanoppen

ALGEMENE VERGADERING (deelgenoten)

Bart Fierens – voorzitter
Koen Huygebaert – ondervoorzitter/gedelegeerd bestuurder
Pier De Ridder – penningmeester
Frank Boogaerts
Jasper Bossuyt
Wim De Wit
Tom Dick
Michael Discart
Roel Dolhain
Karlien Goelen
Wilfried Haesen – regisseur
Peter Leys
Erik Peeters
Ward Robert
Greet Schamp
Jan Simoen
Erik Stoffelen
Renaat van Beeck
Karl Van Camp
Paul Van Damme
Hans Van Hove
Oscar Van Malder
Gert Vanoppen
Dirk Verhaert
Wim Verreycken
Hedwig Vigoureux